Het KU Leuven Instituut voor Duurzame Metale en Mineralen (SIM²) lanceert op maandag 13 november een documentaire die pleit voor een eigen Europese onafhankelijke waardeketen. De documentaire komt er, niet toevallig, nadat de Europese Commissie een onderzoek aankondigde naar goedkope Chinese elektrische wagens. Het is één van de uitdagingen waar Europa voor staat als het gaat om de transitie naar elektrische mobiliteit en het terugdringen van de CO2-uitstoot.
SIM² pleit dus voor een onafhankelijke Europese waardeketen. Die moet vertrekken van een eigen verantwoorde mijnbouw die de grondstoffen ontgint en eindigen in een schone her-industrialisatie van Europa om de wagens te bouwen. Directeur Peter Tom Jones trekt in de documentaire naar het hoge Noorden waar hij de Kiruna and Aitik mijnen bezoekt in Noord-Zweden. Daar worden namelijk belangrijke grondstoffen ontgonnen. Daar is ook de grootste Europese afzetting gevonden voor zeldzame aardmetalen.
Inzetten op verantwoorde, selectieve groei
De mijnbouw heeft impact op de lokale bevolking van Kiruna, maar ze zien er ook de noodzaak van in: “Zonder de mijn is er geen Kiruna”, klinkt het. Een derde van de stad wordt zelfs verhuisd om de uitbreiding van de mijn mogelijk te maken. “Een scenario van degrowth, een reductie van consumptie en productie, is niet realistisch in een geglobaliseerde wereld die tegen 2050 bijna 10 miljard mensen zal tellen”, zegt Peter Tom Jones. “We moeten inzetten op ‘verantwoorde’, selectieve groei. Op het zoveel mogelijk verzoenen van economie en ecologie, en de Scandinavische landen tonen nu al hoe dat moet.”
De documentaire wil Europa wakker schudden, want er is snel actie nodig om ons continent klaar te stomen voor de nieuwe realiteit van grondstoffen-nationalisme en protectionisme. Er zijn grote investeringen nodig om werk te maken van een koolstof-neutrale her-industrialisatie van Europa, en er zijn maatregelen nodig om de concurrentie met ‘vuile’ grondstoffen of producten eerlijker te maken. Het raffineren van ontgonnen nikkelerts bijvoorbeeld gebeurt in Finland veel efficiënter en met een veel lagere CO2-uitstoot dan in Indonesië. Finland investeert ook in eigen batterijproductie, en flexibele autoassemblage die op termijn de concurrentie met de goedkope Chinese modellen aankan.
lees ook
Europa dreigt achterop te geraken door gebrek aan batterijgrondstoffen
European Raw Materials Week
De lancering van de docu valt samen met de European Raw Materials Week (13 tot 17 november). Dat is uiteraard geen toevallig gekozen moment. In de documentaire komt ook Maros Sefcovic aan bod, de Europees commissaris achter de Green Deal, de EU Battery Alliance én de Critical Raw Materials Act die Europa toegang tot kritieke en strategische grondstoffen moet garanderen. “In Europa zijn we voorstanders van vrijhandel, maar we willen ook eerlijke handel”, benadrukt de commissaris en hij sluit prijscompenserende ingrepen niet uit.
Wie niet naar het event kan, zal tot vrijdag 17 november geduld moeten uitoefenen. Vanaf dan is de documentaire te zien via het Vimeo-kanaal van SIM². De trailer is wel al beschikbaar en kan je hier bekijken.
